Dünyanın dört bir yanındaki gözlemevleri, " rekor kıran " olarak tanımlanan son derece enerjik radyasyondan oluşan devasa bir parlama tespit etti.
İlk olarak 9 Ekim'de tespit edilen olay o kadar parlaktı ki, başlangıçta Swift J1913.1+1946 olarak adlandırılan bu görüntünün, çok uzak olmayan bir kaynaktan gelen kısa bir X-ışınları parlaması olduğu düşünülüyordu.
Evrendeki en şiddetli patlamalardan biri olan ve GRB221009A olarak yeniden adlandırılan gama ışını patlaması, 2,4 milyar ışıkyılı uzaklıkta, şimdiye kadar görülen en yakın patlamalardan biriydi. Üstelik, bu olağanüstü parlak gama ışını patlaması, şimdiye kadar tespit edilen en enerjik gibi görünüyor ve 18 teraelektronvolta kadar geliyor.
Bu yakınlık ortalama uzun gama ışını patlamasından 20 kat daha yakın olsa da, Dünya'daki yaşam için kesinlikle hiçbir tehlike oluşturmaz. GRB221009A muhtemelen şimdiye kadar gördüğümüz en parlak gama ışını patlamasıdır.
Gama radyasyonu, atom çekirdeğinin radyoaktif bozunmasıyla üretilen Evrendeki en enerjik ışık şeklidir. Ve bir gama ışını patlaması, Güneş'in 10 milyar yılda üreteceği kadar enerjiyi birkaç saniyede boşaltan muazzam bir olaydır. Bu patlamalar, büyük bir yıldızın bir süpernova veya hipernova olarak ömrünün sonunu işaret ediyor. Ayrıca iki nötron yıldızı arasındaki çarpışmadan da ortaya çıkabilirler.
Temel olarak, Güneşimizden daha büyük kütleli yıldızlar hidrojen füzyonunu besleyecek malzemeyi tükettiğinde, dışarı doğru olan basınç düşer ve yıldız yerçekimi altında çöker. Bu, çekirdek bir nötron yıldızı veya kara deliğe çökerken, dış malzemeyi uzaya iten devasa bir patlama (süpernova) üretir .
Avustralya'daki Uluslararası Radyo Astronomi Araştırmaları Merkezi'nin (ICRAR) Curtin Üniversitesi düğümünden astronom ve geçici olay uzmanı Gemma Anderson yaptığı açıklamada, “Bu gerçekten çok heyecan verici bir olay!" dedi ve ekledi:
"Bu olayın çok yakın ama aynı zamanda çok enerjik olması, ürettiği radyo, optik, X-ışını ve gama ışını ışığı son derece parlak ve bu nedenle gözlemlenmesi kolay olduğu anlamına geliyor. Bu nedenle, bu GRB'yi çok sayıda büyük ve küçük teleskopla inceleyebiliriz.”
Anderson, "Bir şey söylemek için henüz çok erken" diyor. "Altta yatan bir süpernovadan gelen ışığın parlaması günler alacak. Ancak, bu gama ışını patlamasının uzun süresi göz önüne alındığında, çok güçlü bir süpernova türü olabilir."
Bildiğimiz şey, patlamanın çok tozlu bir galaksiden çıkmış gibi göründüğü ve çok güçlü olduğu. Çin'deki bir Cherenkov gözlemevi olan Büyük Yüksek İrtifa Hava Duşu Gözlemevi (LHAASO), yaklaşık 18 teraelektronvolta (TeV) kadar enerjiye sahip fotonlar tespit etti .
Bilim insanları, mümkün olduğu kadar çok dalga boyu boyunca art ışımanın davranışını gözlemlemek ve patlamanın nedenini ayrıntılı olarak ortaya çıkarmak için çalışıyorlar.
Anderson, “Hala bu süreci tam olarak anlamıyoruz. Bu kadar yakındaki bir patlama, bu tür patlamaların nasıl meydana geldiğini incelemek ve anlamak için çok yüksek kaliteli veriler toplayabileceğimiz anlamına geliyor."
Kaynak: https://www.sciencealert.com/scientists-just-detected-a-colossal-gamma-ray-burst-and-its-a-record-breaker
댓글