Gökyüzünde süzülen o ışık parıltısı nedir?
Bu parlak etkiyi yaratan nesnelere, bulundukları yere göre farklı isimler veriyoruz.
Meteoroidler, boyut olarak toz taneciklerinden küçük asteroitlere kadar değişen "uzay kayaları" dediğimiz şeylerdir. Bu terim yalnızca uzayda olduklarında geçerlidir.
Çoğu, kırılmış veya havaya uçurulmuş diğer, daha büyük bedenlerin parçalarıdır. Bazıları kuyrukluyıldızlardan, bazıları asteroitlerden ve hatta bazıları Ay'dan ve diğer gezegenlerden gelir. Bazı meteoroidler kayalıkken diğerleri metalik veya kaya ve metal kombinasyonlarıdır.
Göktaşları Dünya'nın veya Mars gibi başka bir gezegenin atmosferine yüksek hızda girip yandığında, bunlara göktaşları denir.
Yeryüzünde bulunan çoğu göktaşı, bazıları Mars veya Ay'dan gelse de, parçalanmış asteroitlerden gelir. Teoride, küçük Merkür veya Venüs parçaları da Dünya'ya ulaşabilirdi, ancak hiçbiri kesin olarak tanımlanamadı.
Bilim insanları, birkaç kanıta dayanarak göktaşlarının nereden geldiğini söyleyebilirler. Yörüngeleri hesaplamak ve yollarını asteroit kuşağına geri yansıtmak için göktaşı düşmelerinin fotografik gözlemlerini kullanabilirler. Ayrıca göktaşlarının bileşim özelliklerini farklı asteroit sınıflarıyla karşılaştırabilirler. Meteorların kaç yaşında olduğunu da inceleyebilirler, 4,6 milyar yıla kadar…
Göktaşları da dahil olmak üzere kayalar, belirli radyoaktif izotopların oranlarına bakılarak tarihlenebilir ('radyokarbon tarihleme'ye benzer bir yöntem).
Çoğu göktaşının yaklaşık 4,56 milyar yaşında olduğu ortaya çıkıyor, çünkü bunlar Güneş Sisteminin yaratılışından bu yana asteroitlerden geliyorlar. Daha genç olan her şey bir gezegenden veya aydan olmalıdır.
Bilim insanları, meteorlardaki oksijen izotoplarının oranlarının her ana vücut için farklı olduğunu bulmuşlardır. Dahası, bazı göktaşlarının, izotopik bileşimi, belirli bir gezegendeki atmosfer için ölçülenle tam olarak eşleşen gazları yakaladığı bulunmuştur. Bu kanıtlar, çoğu göktaşının kökenini oldukça kesin kılıyor.
Kaynak:
https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/meteors-and-meteorites/in-depth/#:~:text=Most%20meteorites%20found%20on%20Earth,on%20several%20lines%20of%20evidence.
https://www.sciencefocus.com/space/how-can-we-tell-that-a-meteorite-has-come-from-a-particular-planet/
Comments