Tekinsiz Vadi Nedir?

Android'ler, avatarlar ve animasyonlar aşırı gerçekçiliği hedefler, ancak tekinsiz vadi olarak adlandırılan rahatsız edici bir uçurumda kalırlar.

Son derece gerçekçi ve gerçeğe benziyorlar, ama onları incelediğimizde, tam olarak insan olmadıklarını görüyoruz.

Bu "vadide" robotik veya animasyonlu bir tasvir yer aldığında, insanlar tedirginlik, tuhaflık, tiksinti duyma veya ürkme eğilimindedir.

Tekinsiz vadi, robotik bir nesnenin insan benzeri görünümü ile uyandırdığı duygusal tepki arasındaki ilişkiyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu fenomende, insanlar son derece gerçekçi insansı robotlara tepki olarak bir tedirginlik ve hatta tiksinti hissederler.

Muhtemelen bu duyguyu daha önce deneyimlemişsinizdir, belki bir CGI animasyon filmi izlerken veya bir video oyunu oynarken. Canlandırılmış insan neredeyse gerçek görünebilir, ancak "neredeyse insan" ve "tamamen insan" görünme arasındaki bu küçük uçurum, sizi bir rahatsızlık ve hatta tiksinti duygusu ile baş başa bırakır.

Bu fenomenin robotik ve yapay zeka alanı için etkileri var. İnsan dokunuşunu taklit etmeye yardımcı olmak için yapılan cihazlar ve çevrimiçi avatarlar, aslında bu tür araçları kullanan insanları yabancılaştırabilir.

Kökenleri

Bu terim ilk olarak Japon robotikçi Masahiro Mori tarafından 1970 yılında yayınlanan bir makalede icat edildi ve açıklandı. Mori, çalışmasında insanların robotlarını daha insan gibi göründüklerinde daha çekici bulduklarını belirtti. İnsanlar robotlarını ne kadar çok insan görünürlerse o kadar çekici bulsa da, bu sadece belirli bir noktaya kadar işe yaradı.

Mori konuyla ilgili ufuk açıcı makalesinde "Robotları insan yapma hedefine doğru tırmanırken, onlara olan ilgimizin tekinsiz vadi dediğim bir vadiye gelene kadar arttığını fark ettim." dedi.

Mori, bu fikri açıklığa kavuşturmak için birkaç örnek kullandı. Bir endüstriyel robotun insan benzerliği çok azdır ve bu nedenle gözlemcilerde çok az afinite yaratır. Öte yandan bir oyuncak robot, daha insani bir benzerliğe sahiptir ve daha çekici olma eğilimindedir. Protez bir elin bu tekinsiz vadide yatma eğiliminde olduğuna dikkat çekti, son derece gerçekçi olabilir ancak tedirginlik duyguları yaratabilir.

Örnekler

Tekinsiz vadi, son derece gerçekçi robotlardan video oyunu karakterlerine kadar çeşitli bağlamlarda gözlemlendi. Tekinsiz vadinin en bilinen örneklerinden bazıları filmde görülebilir. Bunlar:

Final Fantasy

2001 filmi Final Fantasy: The Spirits Within, o zamanlar kullanılan en gerçekçi CGI animasyonlarından bazılarını sergiledi. Animasyon karakterlerini süper gerçekçi gösterme çabalarına rağmen, film bir fiyaskoydu. Filmin gişedeki ticari başarısızlığı genellikle tekinsiz vadiye atfedilir. Basitçe söylemek gerekirse, insanlar animasyonu rahatsız edici buldukları için filmi izlemek istemediler.

Shrek

Shrek filminin ilk test gösterimleri, Prenses Fiona karakterine tepki olarak çocuklarda beklenmedik anksiyete duyguları uyandırdı. O sadece fazlasıyla gerçeğe benziyordu, bu da çocukların sinirlerinin bozulmasına ve hatta korkmalarına neden oluyordu, çoğu ekranda göründüğünde ağlıyordu.

Yapımcılar, tepkilere ve geri bildirimlere dayanarak, tekinsiz vadi etkisini önlemek için filmin teatral gösteriminden önce görünüşünü ona daha karikatür benzeri bir görünüm vermek için düzenlediler.

Bu ve diğer örneklerde görünüşte insana çok benzer olmak izleyenler ile karakterler arasında yakınlık yaratmaz. Karakterler tekinsiz vadiye düştüğünde, insanlar bunun yerine karakterleri soğuk, boş ve ruhsuz olarak algılarlar.

Olası Açıklamalar

İnsanların neden tekinsiz vadi etkisini yaşadıklarına dair bir dizi açıklama var, ancak kesin bir fikir birliği ortaya çıkmadı? Bazı teoriler fenomenin biyolojik olduğunu öne sürerken, diğerleri kültürel açıklamaların da olduğunu öne sürüyor.

Kaynak:

• https://www.verywellmind.com/what-is-the-uncanny-valley-4846247