Evrenin % 68 karanlık enerji, % 27 karanlık madde, % 5 normal maddeden oluşuyor...
Bilim adamları, evrenin teorik bir modelini, birleşik kozmolojik gözlemler kümesine uydurarak, ortaya çıkardılar: % 68 karanlık enerji, % 27 karanlık madde, % 5 normal madde.
Peki, nedir bu Karanlık Enerji ve Karanlık Madde…
Öncelikle Kara Enerji nedir sorusunun cevabını bulursak Karanlık Madde’yi anlamamız daha kolay olacaktır.
Kara Enerji (Karanlık Enerji): Einstein'ın yerçekimi teorisinin uzun süredir gözden kaçan bir versiyonunun bir sonucuydu, "kozmolojik sabit" denen şeyi içeren bir versiyondu.
Belki de tüm alanı dolduran tuhaf bir tür enerji-sıvısı vardı. Belki Einstein'ın yerçekimi teorisinde bir sorun vardı ve yeni bir teori bu kozmik ivmeyi yaratan bir tür alan içerebilir.
Teorisyenler hala doğru açıklamanın ne olduğunu bilmiyorlar, ancak çözüme bir isim verdiler.
Karanlık enerji denir.
Karanlık enerji, evrenin yaklaşık% 68'ini oluşturur ve uzaydaki boşlukla ilişkili görünmektedir. Sadece uzayda değil zamanda da evrenin her tarafına eşit olarak dağıtılır - başka bir deyişle, evren genişledikçe etkisi azalmaz.
Aslında, Karanlık maddenin ne olmadığından çok daha eminiz…
Karanlık madde kavramı, ilk olarak 1932'de Jan Hendrik Oort ve 1933 yılında, İsviçreli astrofizikçi Fritz Zwicky tarafından öne sürülmüştür.
Fritz Zwicky'nin gözlemi ve iddiası kırk yıl boyunca hiçbir ortamda ciddiye alınmamıştır.
Karanlık maddenin var olduğuna dair en güçlü kanıt olan Sarmal Gök ada eğilimleri, 1970 yılında Washington Carnegie Enstitüsü'nde Vera Rubin ve arkadaşları tarafından ileri sürülmüştür.
Ağustos 2006'da yayınlanan, 150 milyon yıl önce gerçekleşmiş olan iki gök ada kümesinin çarpışmasına dair gözlem, karanlık maddelerin varlığına dair daha somut bir kanıt oluşturmuştur. Çarpışma sırasında sıcak gazlar arasında bir etkileşim olmuş ve daha sonra merkeze yaklaşmışlardır. Gök adalar karanlık madde ile etkileşime girmemiş ve merkezden uzak kalmışlardır.
Karanlık Madde: Normal maddenin aksine, karanlık madde elektromanyetik kuvvetle etkileşime girmez. Bu, ışığı absorbe etmediği, yansıtmadığı veya yaymadığı anlamına gelir, bu da onu tespit etmeyi son derece zorlaştırır.
Karanlık maddenin varlığı ancak görünür madde üzerinde sahip olduğu yerçekimi etkisinden anlaşılabilir.
Bilimsel olarak; Karanlık madde, astrofizikte, elektromanyetik dalgalarla (radyo dalgaları, gözle görülebilen ışık, x-ışınları, vb.) etkileşime girmeyen, varlığı yalnız diğer maddeler üzerindeki kütleçekimsel etkisi ile belirlenebilen maddelere denir.
1 - Karanlıktır, yani gördüğümüz yıldızlar ve gezegenler biçiminde değildir.
2 - Normal maddenin kara bulutları biçiminde değildir. Baryon denen parçacıklardan oluşurlar. Bu biliniyor çünkü baryonik bulutları, içlerinden geçen radyasyon emilimiyle tespit edebiliriz.
3 - Karanlık madde antimadde değildir, çünkü antimadde, madde ile yok edildiğinde üretilen benzersiz gama ışınlarını görmeyiz.
Kaynaklar:
https://science.nasa.gov/astrophysics/focus-areas/what-is-dark-energy#:~:text=It%20turns%20out%20that%20roughly,than%205%25%20of%20the%20universe.
https://home.cern/science/physics/dark-matter
https://www.livescience.com/dark-matter.html
https://tr.wikipedia.org/