Oregon Eyalet Üniversitesi tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, telefonlar, bilgisayarlar ve ev aydınlatması tarafından yayılan mavi ışığa günlük, ömür boyu maruz kalmanın zararlı sonuçları, insanlar yaşlandıkça daha da artıyor. Mavi ışık kaynakları arasında Güneş, dijital ekranlar ve elektronik cihazlar bulunur.
Yakın zamanda Nature Partner Journals Aging'de yayınlanan araştırmada, yaygın meyve sineği Drosophila melanogaster kullanıldı. Drosophila melanogaster yararlı bir model organizmadır çünkü hücresel ve gelişim mekanizmaları insanlarla ve diğer hayvanlarla aynıdır.
OSU College of Science'da biyolojik saatler konusunda uzmanlaşmış bir bilim insanı olan Jaga Giebultowicz liderliğindeki bir ekip, karanlıkta tutulan ve daha sonra ışık yayan diyotlardan veya LED'lerden sürekli mavi ışık ortamına aktarılan sineklerin hayatta kalma oranını inceledi.
Karanlıktan aydınlığa geçişler 20, 40 ve 60 günlük dönemlerde gerçekleşti ve araştırma, mavi ışığın sinek hücrelerinin mitokondrileri üzerindeki etkisine odaklandı. Mitokondri, bir hücrenin enerji santrali olarak hizmet eder ve adenozin trifosfat veya kimyasal bir enerji kaynağı olan ATP üretir.
Daha önceki araştırmalarda da Giebultowicz, mavi ışığa uzun süre maruz kalmanın, sineklerin ömrünü etkilediğini göstermişti.
Giebultowicz, "Bu çalışmanın yeni yönü, mavi ışığa kronik maruz kalmanın, ışığı algılamada uzman olmayan hücrelerde bile enerji üreten yolları bozabileceğini gösteriyor." dedi. "Mitokondrideki spesifik reaksiyonların mavi ışıkla önemli ölçüde azaldığını, diğer reaksiyonların ise mavi ışıktan bağımsız olarak yaşa göre azaldığını belirledik. Bunu, yaşlanan sineklerdeki yaralanmalara hız kazandıran mavi ışığa maruz kalma olarak düşünebilirsiniz.”
Doğal ışık, kişinin yeme ve uyku alışkanlıklarını etkileyen ve hormon üretimi, beyin dalgası aktivitesi ve hücre yenilenmesini içeren 24 saatlik fizyolojik aktiviteler döngüsü olan sirkadiyen ritmi için önemlidir.
Ancak Giebultowicz'e göre, yapay ışığa daha fazla maruz kalmanın uyku ve sirkadiyen bozukluklar için bir risk faktörü olabileceğini öne süren araştırmalar var. İnsanlar ayrıca, yüksek oranda mavi ışık yayan LED ışıkların ve cihaz ekranlarının yaygın kullanımı nedeniyle artan düzeyde mavi ışığa maruz kalmaktadır.
“Yapay ışığa, özellikle de maviyle zenginleştirilmiş LED ışığa uzun süre maruz kalmanın insan sağlığına zararlı olabileceğine dair artan endişeler var. İnsanlarda mavi ışığa maruz kalmanın tüm etkileri henüz bilinmemekle birlikte, kısa ömürlü model organizmalarda gözlenen hızlandırılmış yaşlanma, bu stres etkeninin hücresel hasar potansiyeli konusunda bizi uyarmalıdır.”
Araştırmacılar, insanların bu konuda kendileri için yapabilecekleri birkaç şey olduğunu söylüyor. Amber lensli gözlükler mavi ışığı filtreler ve retinanızı korur. Telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve diğer cihazlar mavi emisyonları engelleyecek şekilde ayarlanabilir.
Giebultowicz, "Önceki çalışmamız, yaşam boyu mavi ışığa maruz kalmanın beyin, motor yetenekler ve model organizmanın ömrü üzerinde zararlı etkileri olduğunu gösterdi." dedi. "Artık mavi ışığın sinekler üzerindeki zararlı etkilerinin büyük ölçüde yaşa bağlı olduğunu bildiriyoruz. Aynı ışık yoğunluğuna aynı uzunlukta maruz kalma, yaşam süresini kısaltıyor ve yaşlı sineklerde genç sineklerden daha fazla nörodejenerasyonu artırıyor."
Daha önceki araştırmalarda, ışıkta 12 saatlik ve karanlıkta 12 saatlik günlük döngülere tabi tutulan sineklerin, tamamen karanlıkta tutulan veya mavi dalga boyları filtrelenmiş ışıkta tutulan sineklere kıyasla daha kısa yaşamları vardı.
Mavi ışığa maruz kalan sineklerin, retina hücreleri ve beyin nöronları zarar gördü ve hareket kabiliyetleri bozuldu. Sineklerin, yaygın bir davranış olan muhafazalarının duvarlarına tırmanma yeteneği azaldı. Deneydeki bazı sinekler, gözleri olmayan mutantlardı ve bu gözsüz sinekler bile bozulma gösterdi, bu da sineklerin zarar görmesi için ışığı görmeleri gerekmediğini düşündürdü.
Kaynak: https://scitechdaily.com/be-careful-of-blue-light-damage-increases-with-age/amp/