Hidrojen, kozmosun temel yapı taşıdır. İster yüklü çekirdeğine kadar sıyrılmış olsun, ister bir moleküle yığılmış olsun, varlığının doğası bize Evrenin en geniş ölçeklerdeki özellikleri hakkında çok şey söyleyebilir.
Dev Metrewave Radyo Teleskobu (GMRT)
Bu nedenle gökbilimciler, nerede bulunursa bulunsun, bu elementten gelen sinyalleri tespit etmekle çok ilgileniyorlar.
Artık yüksüz, atomik hidrojenin ışık imzası, Dünya'dan her zamankinden daha uzakta, bir miktar farkla ölçülmüştür. Hindistan'daki Dev Metrewave Radyo Teleskobu (GMRT), 8,8 milyar yıllık devasa bir geri dönüş süresine (ışığın yayılması ile algılanması arasındaki süre ) sahip bir sinyal aldı.
Galaksiden atomik hidrojen için radyo imzasının görüntüsü. (Chakraborty ve Roy/NCRA-TIFR/GMRT)
Bu bize, şu anda 13,8 milyar yaşında olduğu tahmin edilen Evrendeki en erken anlardan bazılarına heyecan verici bir bakış sunuyor.
Atomik hidrojenin yaydığı radyo sinyali 21 santimetre uzunluğunda bir ışık dalgasıdır. Uzun dalgalar çok enerjik değildir ve ışık yoğun değildir, bu da uzaktan algılanmalarını zorlaştırır; önceki rekor inceleme süresi yalnızca 4,4 milyar yıldı.
GMRT tarafından yakalanmadan önce kat ettiği geniş mesafe nedeniyle, 21 santimetrelik emisyon çizgisi, ışığın kırmızıya kayması olarak tanımlanan bir fenomeni 48 santimetreye genişleterek gerildi.
Ekip, SDSSJ0826+5630 adlı uzak bir yıldız oluşturan gökadadan gelen sinyali tespit etmek için yerçekimsel mercekleme kullandı. Yerçekimsel mercekleme, ışığın, teleskoplarımız ile orijinal kaynak arasında oturan devasa bir nesneyi çevreleyen kıvrımlı alanı takip ederek büyütüldüğü ve etkili bir şekilde devasa bir mercek görevi gördüğü yerdir.
Yerçekimsel merceklemenin nasıl çalıştığını gösteren çizim. ( Swadha Pardesi )
Hindistan Bilim Enstitüsü'nden astrofizikçi Nirupam Roy , "Bu özel durumda, hedef ile gözlemci arasında başka bir büyük kütleli cismin, başka bir galaksinin varlığıyla sinyal bükülüyor. Bu, etkin bir şekilde sinyalin 30 kat büyütülmesiyle sonuçlanıyor ve teleskopun onu almasına izin veriyor." diyor.
Atomik hidrojen, bir galaksinin çevresinden gelen sıcak, iyonize gazın galaksinin üzerine düşmeye başlaması ve yol boyunca soğumasıyla oluşur. Sonunda moleküler hidrojene ve ardından yıldızlara dönüşür.
Zamanda şimdiye kadar geriye bakabilmek, bize kendi galaksimizin başlangıçta nasıl oluştuğu hakkında daha fazla şey öğretebilir ve aynı zamanda astronomları Evrenin yeni başladığında nasıl davrandığını daha iyi anlamaya yönlendirebilir.
Araştırmacılar yayınladıkları makalelerinde, bu son bulguların "yakın gelecekte mevcut ve gelecek düşük frekanslı radyo teleskoplarıyla nötr gazın kozmik evrimini araştırmak için heyecan verici yeni olasılıklar açacağını" yazıyor.
Kaynak: https://www.sciencealert.com/record-breaking-signal-from-distant-galaxy-is-furthest-of-its-kind-ever-detected