● 359 milyon yıl önce deniz yaşamında büyük bir ölüm oldu ve kimse nedenini bilmiyor.
● Yeni bir çalışma, Geç Devoniyen yok oluşunun yakınlardaki bir veya daha fazla süpernovadan kaynaklanmış olabileceğini öne sürüyor.
Yaklaşık 359 milyon yıl önce, Devoniyen döneminin son evresinin sonunda, kitlesel bir yok olma olayı yaşandı. Sözde "balık çağı" sırasında Dünya'nın mercan resiflerinde yaşayan canlıların tahmini yüzde 70 ila 80'i yok oldu.
Volkanik aktiviteden , yırtıcı bitkilere , gezegenin büyük dinozorlarını öldürdüğüne inanılan benzer bir asteroid etkisine kadar çeşitli teoriler var, ancak net bir neden doğrulanmadı.
Yayınlanan bir çalışmada Ulusal Bilimler Akademisi Tutanakları daha uzak bir tetikleyici önermektedir: 65 ışık yılı uzaklıkta Uzayda bir süpernova Dünya'nın ozon tabakasını yok etti.
Araştırmacılar, bir süpernovanın ozon tabakasına 100.000 yıl kadar uzun bir süre zarar verebileceğini söylüyorlar.
Tıpkı insanoğlunun geçen yüzyılda bir yerde meydana gelen olayların genellikle diğerini etkilediğini öğrendiği gibi, astrofizikçi Brian Fields şöyle diyor:
"Çalışmamızın kapsayıcı mesajı, Dünya üzerindeki yaşamın tek başına var olmadığıdır. Biz daha büyük bir kozmosun vatandaşlarıyız ve kozmos hayatımıza müdahale eder, çoğu zaman fark edilmede ama bazen acımasızca."
Fields ve meslektaşları, Devoniyen ve Karbonifer dönemleri arasındaki jeolojik sınırda yer alan binlerce nesil güneşten yanmış bitki sporlarını açıklamaya çalışırken sonuca vardılar.
Araştırmacılara göre, Dünya atmosferinde uzun bir ozon incelmesi dönemini gösteriyorlar. (Karasal bitkiler ve böcekler, yok olma sırasında deniz organizmaları kadar yok edilmezken, yine de ne olduysa ona maruz kaldılar.)
Ekibi ayrıca göktaşları, güneş fırtınaları veya gama ışını patlamaları gibi dramatik olayları da dışladı. Yüksek lisans öğrencisi yazarlarından Jesse Miller'ın açıkladığı gibi,
"Bu olaylar hızla sona eriyor ve Devoniyen döneminin sonunda meydana gelen uzun süreli ozon incelmesine neden olma olasılığı düşük. Bunun yerine, Dünyadan yaklaşık 65 ışıkyılı uzaklıkta bir veya daha fazla süpernova patlamasının uzun süreli ozon kaybından sorumlu olabileceğini tahmin ediyoruz."
Böyle bir ışık parlaması hem şahit olmak için muhteşem hem de ölümcül olurdu.
Araştırmacılar, bir süpernovanın ozon tabakasına 100.000 yıl kadar uzun bir süre zarar verebileceğini söylüyorlar. Böyle bir olay "bir-iki yumruk" teşkil edecektir. Yıkıcı ultraviyole ışınları, X ışınları ve gama ışınlarından oluşan bir bombardıman...
Bunu, çevredeki gazlarla çarpışan ve artan partikül hızlanmasına neden olan patlama kalıntılarının bir sonucu olarak Dünya'ya çarpan kozmik ışınlarda daha uzun vadeli bir artış izleyecektir.
Ekip, kitlesel ölümden önce biyolojik çeşitlilikte 300.000 yıllık bir düşüş olduğunu göz önünde bulundurarak, Dünya'nın tek bir süpernova patlamasından etkilenmiş olabileceğini öne sürüyor.
Miller, "Bu tamamen mümkün. Büyük yıldızlar genellikle diğer büyük yıldızlarla birlikte kümeler halinde oluşur ve diğer süpernovalar muhtemelen ilk patlamadan hemen sonra meydana gelir." diyor.
Fields'ın ekibinin ortaya koyduğu teoriyi doğrulamanın tek yolu, söz konusu zaman çerçevesi için jeolojik kayıtta belirli bir radyoaktif izotop çifti (plütonyum-244 ve samaryum-146) bulmaktır.
Lisans ortak yazarı Zhenghai Liu, "Bu izotopların hiçbiri bugün Dünya'da doğal olarak oluşmuyor ve buraya ulaşabilmelerinin tek yolu kozmik patlamalar." dedi.
Kaynak:
https://bigthink.com/surprising-science/devonian-supernova