Jüpiter'in kutuplarında parıldayan kalıcı auroralar, gaz devini beklediğimizden çok daha yüksek sıcaklıklara çıkarmak için ekstra enerji sağlayabilir ve muhtemelen yoğun bir güneş rüzgarı ile birlikte dalgalanan sıcak hava dalgasından sorumlular…
Gözlem verilerinden derlenen ve kavurucu sıcak auroral ovalden uzaklaşan Jüpiter'in görünür ışıklı bir Hubble görüntüsü üzerinde haritalanan ısı dalgasının bir görselleştirmesi.
Japonya'daki Japan Aerospace Exploration Agency'den (JAXA) astronom James O'Donoghue, "Geçen yıl Jüpiter'in üst atmosferinin baskın ısı kaynaklarını tanımlayabilen ilk haritalarını ürettik. Bu haritalar sayesinde Jüpiter'in auroralarının bu sıcaklıkları açıklayabilecek olası bir mekanizma olduğunu gösterdik." diyor.
Jüpiter'in atmosferinde tuhaf bir şeyler olduğuna dair ilk ipucu, yaklaşık 50 yıl önce 1970'lerde geldi.
Jüpiter, Güneş'ten Dünya’ya göre çok daha uzaktadır, aslında mesafenin kabaca beş katı. Bu mesafede, Dünya'ya ulaşan güneş radyasyonunun sadece yüzde dördünü alır.
Üst atmosferinin ortalama sıcaklığı 73 santigrat derece olmalıdır. Bunun yerine, 420 santigrat derece civarındadır. Bu, Jüpiter'de başka bir şeyler olması gerektiği anlamına geliyor ve O'Donoghue ve meslektaşları tarafından elde edilen ve geçen yıl yayınlanan ilk ısı haritaları bir çözüme işaret etti.
Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki en güçlü auroralarla taçlandırılmıştır ve bu auroralar insan gözünün göremediği dalga boylarında parlar. Ayrıca, Dünya üzerindeki auroraların kendi atmosferimizin ısınmasına neden olduğunu da biliyoruz.
Jüpiter'in auroraları, Dünya'nınkine çok benzer, gezegenin atmosferindeki yüklü parçacıklar, manyetik alanlar ve moleküller arasındaki etkileşim... Dünya'nın auroraları, güçlü güneş rüzgarlarıyla savrulan parçacık esintilerinden doğar. Onlar düzensizdir, bu düzensiz girdiye bağımlıdırlar…
Jüpiter ve onun tuhaf sıcaklıkları hakkında gözlemler toplarken, yoğun bir güneş rüzgarı gaz devine çarptı. Sonuç olarak ekip, auroral ısınmada bir artış gözlemledi.
Sıcak gaz genişlediğinden, muhtemelen auroral ovalden dökülen ve saatte binlerce kilometreye varan hızlarda ekvatora doğru yuvarlanan ısı dalgasını gönderen şey budur.
O'Donoghue , "Auroralar sürekli olarak gezegenin geri kalanına ısı iletirken, bu ısı dalgası 'olayları' ek, önemli bir enerji kaynağını temsil ediyor" diye açıklıyor.
"Bu bulgular, Jüpiter'in üst atmosferik havası ve iklimi hakkındaki bilgimizi artırıyor ve dev gezegenlere yönelik araştırmaları zorlayan 'enerji krizi' sorununu çözmeye çalışırken çok yardımcı oluyor."
Jüpiter, Güneş Sistemi'nde olması gerekenden daha sıcak olan tek gezegen değil. Satürn, Neptün ve Uranüs, güneş enerjisiyle ısıtmanın açıklayabileceğinden yüzlerce derece daha sıcaktır.
Diğerlerinin hiçbiri Jüpiter ölçeğinde auroralara sahip olmasa da, bu bulgu, bulmacayı çözme yolunda bir yol kat edebilecek bir keşif yolunu temsil ediyor.
Kaynak: https://www.sciencealert.com/a-planet-sized-heatwave-has-been-found-in-jupiters-atmosphere