NASA'nın Perseverance Mars gezgini ile bilim adamları, keşif aracının Kızıl Gezegendeki eski bir nehir deltasından birkaç cesaret verici organik kaya örneği topladığını söyledi.
Bu örnekler şimdi, örnekleri geri almayı ve Mars'tan ilk örnek dönüşü için Dünya'ya geri getirmeyi uman planlı bir gelecek görev için istiflendi.
Perseverance proje bilimcisi Ken Farley, 15 Eylül Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında, "Deltada araştırdığımız kayalar, görevde henüz bulduğumuz en yüksek organik madde konsantrasyonuna sahip." dedi.
"Ve elbette, organik moleküller yaşamın yapı taşlarıdır, bu yüzden bir gölde yaşanabilir bir ortamda organik madde taşıyan kayalara sahip olmamız çok ilginç."
Bilim adamlarının eski bir göl yatağı olduğuna inandıkları deltadan toplanan dört örnekle birlikte toplam 12 örnek toplandı.
Gezicinin iniş alanı olan Jezero Krateri, yaklaşık 3.5 milyar yıl önce, bir Mars Nehri ve bir gölün yakınsaması gibi görünen bu yelpaze şeklindeki deltaya ev sahipliği yapıyor.
Şu anda deltanın, bir zamanlar sulak olan ortama çeşitli büyüklükteki parçacıkların yerleştiği zaman oluşan tortul kayaları araştırılıyor. İlk bilim seferi sırasında, gezici kraterin tabanı araştırıldı ve yeraltında magmadan veya yüzeydeki volkanik aktivite sırasında oluşan magmatik kaya bulundu.
Şimdi ikinci bilim kampanyasında, gezici organik materyaller bulunan deltayı inceleniyor. Hem Perseverance hem de Curiosity gezgini tarafından daha önce Mars'ta organikler bulunmuş olsa da, bu son tespit, uzak geçmişte, yaşamın potansiyel olarak var olabileceği koşullar altında bir gölde tortu ve tuzların biriktiği bir alanda yapıldı.
Fazlasıyla zengin ve çeşitli yapılarda kayalar barındırdığı belirtilen bu alanda uzay aracı, Jezero Krateri’nden uzakta ulaşan, kratere özgü taneleri ve kaya parçalarını taşıyan bir kum taşı buldu. Bunun da yanında, organik moleküller içeren bir çamurtaşının da bulunduğu duyuruldu. Organik yaşam düşüncelerini ateşleyen bu taşa “Wildcat Ridge” adı verildi.
Wildcat Ridge (sol alt) ve Skinner Ridge (sağ üst). (NASA/JPL-Caltech/ASU/MSSS)
"Wildcat Ridge", muhtemelen milyarlarca yıl önce çamur ve ince kumun buharlaşan bir tuzlu su gölüne yerleşmesi sonucu oluşmuş, yaklaşık 1 metre genişliğindeki bir kayaya verilen isimdir.
20 Temmuz'da gezici, Wildcat Ridge'in yüzeyinin bir kısmından örnek aldı, bu örnekler uzay aracı bünyesindeki Yaşanabilir Ortamları Organikler ve Kimyasallar için Tarama (SHERLOC) adlı aletle analiz edilebildi.
SHERLOC'un analizinin bulduğu şey, numunelerin sülfat minerallerininkilerle bağıntılı bir organik molekül sınıfı içermesidir. Sedimanter kaya katmanlarında bulunan sülfat mineralleri, oluştukları sulu ortamlar hakkında önemli bilgiler verebilir.
SHERLOC bilim adamı Sunanda Sharma basın brifingi sırasında, "Bu korelasyon, göl buharlaşırken hem sülfatların hem de organiklerin bu alanda biriktiğini, korunduğunu ve konsantre olduğunu gösteriyor. Kişisel olarak bu sonuçları çok hareketli buluyorum çünkü çok önemli bir anda doğru araçlarla doğru yerde olduğumuzu hissediyorum." dedi.
NASA, organik moleküllerin öncelikle karbondan oluşan çok çeşitli bileşiklerden oluştuğunu ve genellikle hidrojen ve oksijen atomlarını içerdiğini söyledi. Ayrıca azot, fosfor ve kükürt gibi diğer elementleri de içerebilirler.
Yaşam gerektirmeyen bu molekülleri üreten kimyasal süreçler olsa da, bu bileşiklerin bazıları yaşamın kimyasal yapı taşlarıdır. Bu spesifik moleküllerin mevcudiyeti, potansiyel bir biyolojik imza olarak kabul edilir - geçmiş yaşamın kanıtı olabilecek, ancak yaşam olmadan da üretilmiş olabilecek bir madde veya yapı.
NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Mars malzemesinin ilk örneklerini detaylı çalışma için Dünya'ya geri getirmenin yollarını planlamak için işbirliği yapıyor. Şu andan itibaren plan, bir Örnek Dönüş Lander'ının Jezero Krateri'nin yanına veya içine inmesi ve üzerine Perseverance tarafından toplanan örneklerin yükleneceği küçük bir roket getirmesi.
İki Ingenuity benzeri helikopter, Mars yüzeyindeki örnekleri almak için ikincil bir yetenek sağlayacaktır. Örnek önbellek Kızıl Gezegenden fırlatıldığında, başka bir uzay aracı onu Mars yörüngesinde yakalayacak ve daha sonra, belki de 2030'ların başlarından ortalarına kadar Dünya'ya geri getirecektir.
Bu ilk toplanan ve geri gönderilen örnekler kilit bir soruya cevap verebilir: Mars'ta yaşam var mıydı?
Kaynak: https://www.sciencealert.com/nasa-breakthrough-as-rover-finds-strong-signal-of-organic-matter-on-mars