NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, genç bir yıldızı çevreleyen materyalleri besleyen Jüpiter büyüklüğünde, hala oluşmakta olan bir gezegene nadir bir bakış sunuyor.
Austin'deki Texas Üniversitesi'nden Brendan Bowler, "Dev gezegenlerin nasıl büyüdüğünü bilmiyoruz. Bu gezegen sistemi, bir gezegene dönüşen maddeye tanıklık etmemiz için bize ilk fırsatı veriyor. Sonuçlarımız bu araştırma için yeni bir alan açıyor." dedi.
Şimdiye kadar 4.000'den fazla dış gezegen kataloglanmış olsa da, bugüne kadar sadece 15'i doğrudan teleskoplarla görüntülendi. Gezegenler çok uzak ve küçükler. Ekibin Hubble'ı doğrudan bu gezegenin görüntüsünü almak için kullanmaya yönelik yeni tekniği, özellikle bir gezegenin oluşum yıllarında daha fazla dış gezegen araştırması için yeni bir yol açıyor.
PDS 70b olarak adlandırılan bu devasa dış gezegen, yıldızı çevreleyen devasa bir toz ve gaz diskinin içinde aktif olarak oluşturulmuş iki gezegene sahip olduğu bilinen turuncu cüce yıldız PDS 70'in yörüngesinde bulunuyor.
Sistem, Erboğa takımyıldızında, Dünya'dan 370 ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır.
Yine Austin'deki Texas Üniversitesi'nden Yifan Zhou, "Bu sistem çok heyecan verici çünkü bir gezegenin oluşumuna tanık olabiliriz. Bu, Hubble'ın doğrudan görüntülediği en genç gerçek gezegen." dedi.
Zhou ve Bowler, "Ölçümlerimiz, gezegenin oluşum sürecinin en sonunda olduğunu gösteriyor." diyor.
Genç PDS 70 sistemi, tüm sistem boyunca gezegenlerin büyümesini beslemek için yakıt sağlayan ilkel bir gaz ve toz diski ile dolu. PDS 70b gezegeni, çok daha büyük yıldız çevresi diskten malzemeyi sifonlayan kendi gaz ve toz diskiyle çevrelenmiştir. Araştırmacılar, manyetik alan çizgilerinin gezegenin etrafındaki diskinden dış gezegenin atmosferine kadar uzandığını ve gezegenin yüzeyine malzeme akıttığını varsayıyorlar.
Zhou, "Bu malzeme, diskten gezegene doğru sütunları takip ederse, yerel sıcak noktalara neden olur. Bu sıcak noktalar, gezegenin sıcaklığından en az 10 kat daha sıcak olabilir." dedi.
Bu sıcak lekelerin UV ışığında şiddetle parladığı bulundu.
Bu gözlemler, 4.6 milyar yıl önce Güneşimiz etrafında gaz devi gezegenlerin nasıl oluştuğuna dair içgörüler sunuyor.
PDS 70b,Güneş'e Uranüs'le yaklaşık aynı uzaklıkta yörüngede dönüyor, ancak yıldızı, UV dalga boylarında gezegenden 3.000 kat daha parlak.
Zhou görüntüleri işlerken, geride sadece gezegen tarafından yayılan ışığı bırakmak için yıldızın parlamasını çok dikkatli bir şekilde kaldırdı. Bunu yaparken, Hubble gözlemlerinde bir gezegenin yıldızına ne kadar yakın olabileceğinin sınırını beş kat artırdı.
Bowler, "Lansmandan otuz bir yıl sonra, Hubble'ı kullanmanın yeni yollarını bulmaya devam ediyoruz." diye ekledi.
Araştırmacıların sonuçları Nisan 2021'de The Astronomical Journal'da yayınlandı.
Kaynak:
https://www.nasa.gov/feature/goddard/2021/hubble-watches-how-a-giant-planet-grows