Yapay et nasıl yapılır?
Kültürlü veya hücre bazlı et olarak da bilinen yapay et, bir laboratuvarda hayvan hücrelerinden yetiştirilir. Yeni kurulan şirketler suni sığır eti, domuz eti, tavuk ve hatta balık yetiştirdi. Ancak hiçbiri henüz ticari olarak mevcut değil.
Yapay et yetiştirmenin farklı yolları vardır, ancak çoğu canlı bir hayvandan alınan yetişkin kök hücreleri kullanır. Sığır eti için lokal anestezi altında bir inekten küçük bir kas örneği alınır. Kas, onu sindirmek ve kök hücreleri serbest bırakmak için enzimler kullanılarak daha küçük parçalara bölünür.
Biyoreaktör adı verilen büyük bir fıçıda kök hücreler, büyüme faktörlerinin yanı sıra tuzlar, vitaminler, şekerler ve proteinler içeren bir et suyuna daldırılır. Oksijen açısından zengin, sıcaklık kontrollü ortam, hücrelerin çarpıcı biçimde çoğalmasını sağlar. Kök hücreler daha sonra iskele malzemesi yardımıyla bir araya toplanan kas liflerine dönüşürler. Et birkaç hafta içinde işlenmeye veya pişirilmeye hazırdır.
Kıyılmış etin çoğaltılması çok daha kolay olduğu için kalın bir parça biftek üretmek hala biraz uzakta. 3D baskı, katman katman sulu bir biftek oluşturmak için olası bir seçenektir, ancak bu teknoloji hala emekleme aşamasındadır.
Yapay etin tadı gerçek et kadar güzel olacak mı?
İlk yapay sığır burgerinin (2013 yılında büyük bir hayranlık uyandıran ve 250.000 € 'luk bir maliyetle geliştirilen) sadece kas liflerinden oluştuğu ve oldukça kuru ve yoğun olduğu bildirildi.
İyi bir et ikamesinin koku, doku ve tadı taklit etmesi gerekir ki bu hiç de fena bir başarı değildir. Bir hayvanda kas, organize lifler, kan damarları, sinirler, bağ dokuları ve yağ hücrelerinden oluşur. Binlerce lezzet molekülü, gerçek etin zengin tadına katkıda bulunur. Yapay ete sentetik tatlar eklemek mümkündür, ancak bunları dengelemek ve dağıtmak zordur.
2013'ten beri ilerleme kaydedildi ve Meatable adlı Hollandalı bir şirket şimdi sığır göbek kordonu kanından toplanan kök hücreleri yeniden programlayabileceğini ve onları yağ veya kasa dönüşebilen ana hücrelere dönüştürebileceğini iddia ediyor. Bu, kas ve yağ hücrelerinin hayvanlarda olduğu gibi birlikte büyümesini sağlar. Teoride, farklı türlerden hücreler, tamamen yeni tatlar yaratmak için birlikte büyütülebilir.
Yapay et güvenli midir?
Yapay et, son derece kontrollü bir ortamda üretildiği için gerçeğinden daha güvenli olarak lanse edilir.
E.coli gibi zararlı bakterilerle kontamine olma olasılığı çok düşük çünkü endişelenecek sindirim organları yok. Bütün hayvanlarda, kesimden sonra ete bakteri bulaşma riski her zaman vardır.
Yapay et üreticilerinin her şeyi steril tutmak için ekstra özen göstermesi gerekir, çünkü biyoreaktörlerdeki besin açısından zengin ortam bakteriler için mükemmel bir üreme alanıdır.
Bazı insanlar, hormonlar içeren kök hücrelere eklenen büyüme faktörleri konusunda endişelerini dile getirdiler. Bu hormonlar doğal ette olduğu kadar hayvanlarda da mevcuttur. Bununla birlikte, aşırı maruz kalma, insanlarda olumsuz sağlık etkilerine neden olabilir. Bu nedenle büyüme hormonları AB'de 1981'den beri tarımda yasaklanmıştır.
Yapay et yeterli besin içeriyor mu?
Suni et proteinle doludur ve daha yeni versiyonlar yağ da içerir. Besin içeriği, yağ seviyelerini ayarlayarak ve doymuş yağ asitleri ve daha sağlıklı çoklu doymamış yağ asitleri seviyeleri ile oynayarak belirli bir dereceye kadar kontrol edilebilir.
Doymuş yağlar, balıkta veya keten tohumu yağında doğal olarak bulunan omega-3 gibi diğer yağ türleriyle değiştirilebilir. Ekmeklere ve kahvaltılık gevreklere rutin olarak yapıldığı gibi, yapay etlere B12 vitamini gibi ekstra mikro besinler eklemek de mümkündür.
Gerçek şu ki, çok fazla kırmızı et yemek sağlığımız için kötüdür, kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet ve kanser riskini arttırır. Kontrollü yağ seviyeleri ile yapay et biraz daha sağlıklı olabilir, ancak yine de ölçülü olarak yenmesi gerekir.
Geleneksel et burgerlerine kıyasla benzer protein seviyeleri ve daha düşük doymuş yağ seviyeleri ile bitki bazlı et alternatifleri en sağlıklı seçenek olabilir.
Kaynak:
https://www.sciencefocus.com/science/what-is-lab-grown-meat-a-scientist-explains-the-taste-production-and-safety-of-artificial-foods/