Hayatta kalmak için çoğunlukla oksijen ve nitrojen karışımı soluyorsunuz. Peki sadece oksijen solusaydınız ne olurdu?
Bildiğiniz gibi, insanların yaşamak için oksijene ihtiyacı vardır. Ancak Dünya'nın atmosferi yaklaşık yüzde 78 nitrojen, yüzde 21 oksijen ve su buharı da dahil olmak üzere eser miktarda diğer elementlerden oluşur .
Peki yüzde 100 oksijen solumanın sizin için iyi olup olmayacağını hiç merak ettiniz mi? Kısa cevap, öyle değil. Saf oksijen aslında zararlı ve hatta bazen toksik olabilir. Nedenini anlamak için önce ciğerlerinizin nasıl çalıştığına dair bazı detayları açıklayalım.
Akciğerleriniz, burnunuzdan ve ağzınızdan (trakeadan bronşlara ve bronşiyollere) ayrılan ve alveol adı verilen küçük ince duvarlı hava kesecikleriyle biten uzun bir tüp dizisinden oluşur.
Her alveolü çevreleyen, pulmoner kılcal damarlar adı verilen küçük, ince duvarlı kan damarlarıdır. Kılcal damarlar ve alveol arasında, içinden çeşitli gazların (oksijen, karbon dioksit ve nitrojen ) geçtiği ince bir duvar (yaklaşık 0,5 mikron kalınlığında) bulunur.
Nefes aldığınızda, alveoller genişler ve oksijen alır. Alveollerde oksijen konsantrasyonu yüksek ve pulmoner kılcal damarlara giren kanda düşük olduğundan, oksijen havadan kana yayılır. Aynı şekilde kılcal damarlara giren kandaki karbondioksit konsantrasyonu alveolar havaya göre daha yüksek olduğundan, karbondioksit kandan alveollere geçer. Alveol duvarı boyunca gaz alışverişi yapar ve alveollerin içindeki hava oksijenden yoksun ve karbondioksitten zengin hale gelir. Nefes verdiğinizde, bu karbondioksitle zenginleştirilmiş, oksijence fakir havayı solursunuz.
Sadece nefes al
Peki yüzde 100 oksijen solusaydınız ne olurdu? İyi bir şey yok, orası kesin. Normal basınçta yüzde 100 oksijen solumak , aşağıdakiler de dahil olmak üzere her türlü semptoma yol açabilen akut oksijen zehirlenmesine neden olabilir:
Akciğerlerde sıvı, hiperventilasyon veya zor nefes alma
Göğüs ağrıları, solunduğunda hafif yanma ve kontrol edilemeyen öksürük (bazen kanlı)
Bulanıklık ve tünel görüşü gibi görsel değişiklikler
Baş ağrısı, baş dönmesi ve oryantasyon bozukluğu
Akciğer ödemine yol açabilen atelektazi adı verilen bir durum olan çökmüş alveoller
Ateş
Miyopi ve katarakt oluşumu
Nadir durumlar dışında yüzde 100 oksijen soluma konusunda endişelenmenize gerek yok. Bazı tüplü dalış solunum cihazları — FROGS (tam aralıklı oksijen gazı sistemleri) — yoğun su altı çalışmaları için yüzde 100 oksijen kullanır; çoğunlukla özel kuvvetler tarafından kullanılmak üzere tasarlanmışlardır. Ayrıca hiperbarik odalarda bükülmeler veya akut karbon monoksit zehirlenmesi nedeniyle tedavi gören kişiler yüzde 100 oksijen soluyacak ve tedavileri sırasında dikkatle izlenecektir.
Dolayısıyla, kendinizi bu durumlardan herhangi birinin içinde bulmadığınız sürece, insan yaşamını sürdüren nitrojen ve oksijenin mükemmel karışımını soluyacaksınız.
Kaynak: https://science.howstuffworks.com/